ಅಭಿಪ್ರೇರಣೆ ಮತ್ತು ಕಲಿಕೆ

ಅಭಿಪ್ರೇರಣೆ ಮತ್ತು ಕಲಿಕೆ (Motivation and Learning)

 

ಅಭಿಪ್ರೇರಣೆ (Motivation):

 ಅಭಿಪ್ರೇರಣೆ ಎಂದರೆ ವ್ಯಕ್ತಿಯೊಳಗಿನ ಆಂತರಿಕ ಅಥವಾ ಬಾಹ್ಯ ಪ್ರೇರಕ ಶಕ್ತಿ. ಇದು ವ್ಯಕ್ತಿಯನ್ನು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಗುರಿಯತ್ತ ಕರೆದೊಯ್ಯುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ. ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವ್ಯವಹಾರ, ಅಧ್ಯಯನ ಶಕ್ತಿ, ಕೆಲಸದ ಮೌಲ್ಯ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಮೇಲೆ ಅಭಿಪ್ರೇರಣೆಯ ಪ್ರಭಾವ ಬಹುಮಾನವಾಗಿದೆ.

ಅರ್ಥ (meaning):

ಅಭಿಪ್ರೇರಣೆ ಎಂದರೆ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ motivation ಎಂದರ್ಥ ಇದು ಲ್ಯಾಟಿನ್ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ mover ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ಬಂದಿದೆ mover ಎಂದರೆ to move ಎಂದರ್ಥ ಅಂದರೆ ಚಲಿಸುವಂತೆ ಮಾಡು ಎಂದರ್ಥ ವಾಗುತ್ತದೆ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಗುರಿ ಕಡಗೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಸಾದಿಸುವುದು ಅರ್ಥ ವಾಗುತ್ತದೆ.

 ಅಭಿಪ್ರೇರಣೆಯ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು:

•  ಇದು ಆಂತರಿಕ ಅಥವಾ ಬಾಹ್ಯ ಶಕ್ತಿ ಆಗಿರಬಹುದು.
•  ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಉತ್ಸಾಹ, ಆಸಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಕೃತ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ.
•  ನಿರಂತರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದ್ದು, ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಅಗತ್ಯಗಳ ಮೇಲೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ.

 ಅಭಿಪ್ರೇರಣೆಯ ಪ್ರಕಾರಗಳು(Type Of Motivation):

 ಆಂತರಿಕ ಅಭಿಪ್ರೇರಣೆ: ವೈಯಕ್ತಿಕ ಆಸಕ್ತಿ, ತೃಪ್ತಿ, ಗುರಿ ಸಾಧನೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಪ್ರೇರಣೆ.

 ಉದಾ: ಓದುವು ಔತ್ಸುಕತೆಯಿಂದ ಬರುತ್ತದೆ.

 ಬಾಹ್ಯ ಅಭಿಪ್ರೇರಣೆ: ಬಹುಮಾನ, ಪ್ರಶಂಸೆ, ಶಿಕ್ಷೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಪ್ರೇರಣೆ.

 ಉದಾ: ಉತ್ತೀರ್ಣತೆಗೆ ಬಹುಮಾನ.

 ಪ್ರಮುಖ ಅಭಿಪ್ರೇರಣಾ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು:

 ಮ್ಯಾಸ್ಲೋವಿನ ಅಗತ್ಯಗಳ ಶ್ರೇಣಿಕ್ರಮ (Maslow's Hierarchy of Needs):

•  ಶಾರೀರಿಕ ಅಗತ್ಯಗಳು
•  ಸುರಕ್ಷತೆ
•  ಪ್ರೀತಿಯ ಅಗತ್ಯ
•  ಗೌರವ
•  ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ

 ಹರ್ಝ್‌ಬರ್ಗ್‌ನ ಎರಡು ಘಟಕ ಸಿದ್ಧಾಂತ (Two-Factor Theory):

•  ಪ್ರೇರಕ (Motivators): ಸಾಧನೆ, ಗುರುತింపు
•  ಹೈಜಿನ್ (Hygiene factors): ವೇತನ, ಕೆಲಸದ ಪರಿಸರ

 ಮ್ಯಾಕ್ಲೆಂಡಿನ ಸಾಧನೆ ಸಿದ್ಧಾಂತ (Need for Achievement):

 ಸಾಧನೆ, ಸಂಬಂಧ, ಶಕ್ತಿಯ ಅಗತ್ಯಗಳ ಕುರಿತು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸುತ್ತೆ.

 ಕಲಿಕೆ (Learning):

 ಕಲಿಕೆ ಎಂದರೆ ಅನುಭವದ ಫಲವಾಗಿ ಅಥವಾ ಅಭ್ಯಾಸದಿಂದ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ನಡವಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಆಗುವ ಸ್ಥಿರ ಬದಲಾವಣೆ. ಇದು ಅನುಭವ, ಅಭ್ಯಾಸ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣದಿಂದ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.

 ಕಲಿಕೆಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು:

•  ಕಲಿಕೆ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆವಾಗಿದೆ.
•  ಇದು ಅನುಭವದಿಂದ ಅಥವಾ ಅಭ್ಯಾಸದಿಂದ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ.
•   ಮಕಳಲ್ಲಿ ನಡವಳಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ತರಬೇಕು.
•  ಬದಲಾವಣೆ ಸ್ಥಿರವಾಗಿರಬೇಕು.
•  ಕಲಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರಗಳು:

 ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಕಲಿಕೆ (Direct learning): ಸರಳ ಉಲ್ಲೇಖದಿಂದ ಕಲಿಯುವುದು.

 ಅಪರೋಕ್ಷ ಕಲಿಕೆ (Indirect learning): ಪರೋಕ್ಷವಾಗಿ, ಅನುಭವದಿಂದ ಕಲಿಯುವುದು.

 ಸಹಭಾಗಿ ಕಲಿಕೆ (Participatory learning): ಅನುಭವಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಕಲಿಯುವುದು.

 ಅನುಕರಣಾತ್ಮಕ ಕಲಿಕೆ (Observational Learning): ಇತರರ ನಡವಳಿಕೆಯನ್ನು ನೋಡಿ ಕಲಿಯುವುದು.

 ಕಲಿಕೆಯ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು:

 ಸಂಪರ್ಕ ಸಿದ್ಧಾಂತ (Trial and Error) – ಥಾರ್ನಡೈಕ್:

 ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಅಥವಾ ಮಾನವರು ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡುತ್ತಾ, ತಪ್ಪುಗಳ ಮೂಲಕ ಕಲಿಯುತ್ತಾರೆ.

 ಮುಖ್ಯ ತತ್ವಗಳು: ಪ್ರಯತ್ನ-ದೋಷ, ಪರಿಣಾಮದ ನಿಯಮ (Law of Effect)

 ಶ್ರವಣ ಶ್ರೇಣಿ ಸಿದ್ಧಾಂತ (Classical Conditioning) – ಪಾವ್ಲೊವ್:

 ಒಂದು ನಿಷ್ಪ್ರಭ ಉತ್ತೇಜನವನ್ನು ಬಲವಂತಿತವಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗೊಳಪಡಿಸುವ ವಿಧಾನ.

 ಪ್ರಚೋದನೆ ಪ್ರತಿಫಲ ಸಿದ್ಧಾಂತ (Operant Conditioning) – ಸ್ಕಿನ್ನರ್:

 ಉತ್ತಮ ನಡವಳಿಕೆಗೆ ಬಹುಮಾನ ನೀಡುವುದರಿಂದ ಕಲಿಕೆ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.

 ಸಾಮಾಜಿಕ ಕಲಿಕೆ ಸಿದ್ಧಾಂತ – ಆಲ್ಬರ್ಟ್ ಬಾಂಡುರಾ:

 ಇತರರನ್ನು ನೋಡಿ, ಅವುಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಕಲಿಯುವ ಸಿದ್ಧಾಂತ.

 ಉದಾ: ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಕರು ಮಾದರಿಯಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ಅವರು ಅನುಕರಣ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.

 ಅಭಿಪ್ರೇರಣೆ ಮತ್ತು ಕಲಿಕೆಯ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧ:

 ಅಭಿಪ್ರೇರಣೆ ಕಲಿಕೆಗೆ ಪ್ರೇರಕ ಶಕ್ತಿಯಂತೆ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.

 ಉತ್ತಮ ಅಭಿಪ್ರೇರಣೆಯು ಕಲಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಗಮನ, ಮನೋಯೋಗ, ಹಾಗೂ ಸಾಧನೆಯ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.

 ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಕಲಿಕೆಯ ಉತ್ತೇಜನವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಗುರುಗಳು ಉತ್ಸಾಹಭರಿತವಾಗಿ ಬೋಧಿಸಬೇಕು, ಅವರ ಅಗತ್ಯಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಬೇಕು.

  ಉಪಸಂಹಾರ :

 ಅಭಿಪ್ರೇರಣೆ ಮತ್ತು ಕಲಿಕೆ ಮನೋವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಅತೀ ಮುಖ್ಯವಾದ ಅಂಶಗಳಾಗಿವೆ. ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ, ನಡವಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಸಾಧನೆಯ ಮೇಲೆ ಇವುಗಳ ಬಹುಮಟ್ಟಿನ ಪ್ರಭಾವವಿದೆ. ಶಿಕ್ಷಕರು, ಪಾಲಕರು ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕರು ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಸಮಗ್ರ ಅಭಿವೃದ್ದಿಗೆ ಸಹಕಾರಿಯಾಗಬೇಕು.

ಮಾನವನ ಒಂದು ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಯಶಸ್ವಿ ವಾಗಿದೆ ಎಂದರೆ ಅಭಿಪ್ರೇರಣೆ ಕಾರಣ ವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು. ಒಂದು ಮಗು ಕಲಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಉನ್ನತವಾಗಿ ಪ್ರಚೋದನೆ ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿರುವ ಅಂಶವೆಂದರೆ ಅದು ಪ್ರೇರಣೆಯಗಿದೆ. ಪ್ರೇರಣೆಯು ವರ್ತನೆಯನ್ನು ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ತರುವ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿ ಉತ್ತಮವಾದ ಕಾರ್ಯ, ಸಾಧನೆ, ಕ್ರಿಯೆ ಉತ್ತಮವಾದ ಉಂಟುಮಾಡಿದರೆ ಪ್ರೇರಣೆ ಅವಶ್ಯಕ ವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದು.

Written by Harivu Habba

We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.