ಪಾವಲೋ ರವರ ಅಭಿಜಾತ ಸೋಫಾದಿತಾ ಕಲಿಕೆ

ಪೀಠಿಕೆ :

ಪಾವ್ಲೋ ಫ್ರೈರೆ (Paulo Freire) ಎಂಬವರು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಬ್ರೆಜಿಲಿಯನ್ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ತಜ್ಞರಾಗಿದ್ದು, ಅವರ ಅಭಿಜಾತ ಸೋಫಾದಿತಾ (Critical Pedagogy) ಕಲಿಕೆಯ ಜಾಗತಿಕ ಶಿಕ್ಷಣ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದೆ. ಫ್ರೈರೆ ಅವರ ಪ್ರಮುಖ ಕೃತಿ "Pedagogy of the Oppressed" (1968) ವಿಶ್ವದ ಅನೇಕ ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಭಾಷಾಂತರಗೊಂಡಿದ್ದು, ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಚಿಂತನೆಗೆ ದಾರಿ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ತೋರಿಸ ದಿದ್ದರೆ ಕಲಿಕೆಯ ವಾತಾವರಣ ಸೂಕ್ತವಾಗಿ ಒದಗಿಸಿಕೊಡುವುದು ಉತ್ತಮ 

ಅಭಿಜಾತ ಸೋಫಾದಿತಾ ಎಂದರೆ ಏನು?

ಅಭಿಜಾತ ಸೋಫಾದಿತಾ ಅಥವಾ ಕ್ರಿಟಿಕಲ್ ಪೆಡಗಾಜಿ (Critical Pedagogy) ಎಂಬುದು ಒಂದು ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ತತ್ವವಾಗಿದ್ದು, ಇದು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಕೇವಲ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುವುದಕ್ಕಿಂತಲೂ, ಅವರನ್ನು ಸಮಾಜದ ಅಸಮಾನತೆ, ದಮನ, ಅನ್ಯಾಯತೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಚಿಂತನ ಮಾಡುವಂತೆ ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ತತ್ವದ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶ, ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಬಳಸಿ ಸಮಾಜ ಪರಿವರ್ತನೆಗೆ ನೆರವಾಗುವುದು.

 ಯಾವ ಜೀವಿಯಲ್ಲಿ ಕಲಿಕೆಯೇ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಕಲಿಕೆ ಉಂಟು ಮಾಡುವುದ ಅಭಿಜಾತ ಸೊಪಾದಿತ ಕಲಿಕೆ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತೇವೆ 

ಫ್ರೈರೆ ಅವರ ಕಲಿಕೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು:

1. ಬ್ಯಾಂಕ್ ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮಾದರಿ ವಿರುದ್ಧ:

   ಫ್ರೈರೆ ಅವರು "ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಎಡ್ಯುಕೇಶನ್" ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಇದರ ಅರ್ಥ, ಶಿಕ್ಷಕರು ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಮಾಹಿತಿಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಮೆದುಳಿಗೆ ಠೇವಣಿ ಇಡುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಈ ಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಅವರು ತೀವ್ರವಾಗಿ ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಾರೆ.

2. ಸಂವಾದದ (Dialogue) ಮಹತ್ವ:

   ಅವರು ಸಂವಾದವನ್ನು ಅತಿ ಮುಖ್ಯ ಎದಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಶಿಕ್ಷಣದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಕರೂ ಕಲಿಯಬೇಕು ಮತ್ತು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳೂ ಕಲಿಯಬೇಕು. ಈ ಸಂಬಂಧ ಬದಲಾಗುವ ಸಂವಾದದ ಮೂಲಕ ಬೋಧನೆ ನಡೆಯಬೇಕು.

3. ಚಿಂತನೆ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಯೆ (Reflection and Action):

   ಫ್ರೈರೆ ತಮ್ಮ ಪದಗಳಲ್ಲಿ "Praxis" ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಅದು ಚಿಂತನೆಯ ಮತ್ತು ಕ್ರಿಯೆಯ ಸಮನ್ವಯ. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಸಮಾಜದ ಅಸಮಾನತೆ ಬಗ್ಗೆ ಚಿಂತನ ಮಾಡಿ, ಅದನ್ನು ತಿದ್ದಲು ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಬೇಕು.

4. ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರ (Conscientization):

   ಈ ಪದವನ್ನು ಅವರು ಬಹುಪಡುವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಅದು ವ್ಯಕ್ತಿಗೆ ತನ್ನ ಸಾಮಾಜಿಕ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯ ಅರಿವನ್ನು ಮೂಡಿಸುವುದು. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ಕಾರಣವಾದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಕುರಿತು ಅರಿತು, ಚೇತನರಾಗಬೇಕು.

5. ದಮನಿತ ಶ್ರೇಣಿಯ ಪ್ರಜ್ಞೆ ಬೆಳೆಸುವುದು:

   ಫ್ರೈರೆ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ದಮನಿತ ವರ್ಗದ ಜನರ ಹಕ್ಕಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅವರು ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸ್ವಾಭಿಮಾನ, ಪ್ರಜ್ಞೆ ಮತ್ತು ಹಕ್ಕುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವು ಪಡೆದು, ದಮನದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಬೇಕು.

ಅಭಿಜಾತ ಸೋಫಾದಿತಾ ಕಲಿಕೆ ಮತ್ತು ಇಂದಿನ ಶಿಕ್ಷಣ:

ಇಂದಿನ ಶಿಕ್ಷಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಬಹುತೇಕ ಪರೀಕ್ಷಾ ಕೇಂದ್ರೀತವಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಫ್ರೈರೆ ಅವರ ತತ್ವಗಳು ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ ಹಾಗೂ ಶಿಕ್ಷಣ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಆಳವಾದ ಪಾಠ ನೀಡುತ್ತವೆ. ಶಿಕ್ಷಣದ ಮೂಲಕ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ನೈತಿಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಾಗೂ ರಾಜಕೀಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಚಿಂತನೆ ಮಾಡುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಬೆಳೆಸಬೇಕು. ಶಿಕ್ಷಣವು ಕೇವಲ ಉದ್ಯೋಗಕ್ಕಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ, ಉತ್ತಮ ಸಮಾಜ ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕಾಗಿ ಉಪಯೋಗವಾಗಬೇಕು ಎಂಬುದೇ ಫ್ರೈರೆ ಅವರ ದೃಷ್ಠಿಕೋನ.

ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ಪಾವ್ಲೋ ಫ್ರೈರೆ ಅವರ ಅಭಿಜಾತ ಸೋಫಾದಿತಾ ಕಲಿಕೆಯ ತತ್ವವು ಮಾನವೀಯತೆ, ನ್ಯಾಯ, ಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಶಕ್ತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇಂತಹ ಶಿಕ್ಷಣದ ಮೂಲಕ ನಾವು ಉತ್ತಮ ಸಮಾಜದತ್ತ ಹೆಜ್ಜೆ ಇಡಬಹುದು.

ಪಾವ್ಲೋರವರ ನಾಯಿಯ ಪ್ರಯೋಗ :

ಪಾವ್ಲೋರವರ ನಾಯಿಯ ಪ್ರಯೋಗದ ಸಿದ್ಧತೆಗಳು :

• ನಾಯಿ 
•  ಮಾಂಸ 
• ಅಳತೆ ಮಾಪನ 
• ಗಂಟೆ 
• ಕೊಠಡಿ 

ಪ್ರಯೋಗ : ಪಾವ್ಲೋರವರ ಒಂದು ನಾಯನ್ನು ಗಾಜಿನ ಕೊಠಡಿ ಯಲ್ಲಿ ಇಡುತ್ತಾನೆ ಆ ನಾಯಿಗೆ ಆಹಾರ ವನ್ನು ಕೊಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಗಂಟೆಯನ್ನು ಬಾರಿಸುತ್ತಾನೆ ಆ ಗಂಟೆ ಶಬ್ದಕ್ಕೆ ನಾಯಿಯ ಜೊಲ್ಲು ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಅಳತೆ ಮಾಡುತ್ತಾನೆ ಹೀಗೆ ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಇದೆ ರೀತಿಯಾಗಿ ಮಾಡಿದಾಗ ಕೊನೆಗೆ ಕೇವಲ ಆಹಾರವನ್ನು ಕೊಡದೆ ಗಂಟೆಯನ್ನು ಬಾರಿಸುತ್ತಾನೆ ಆಗ ನಾಯಿ ಜೊಲ್ಲು ಸುರಿಸುವ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು ನಾಯಿಗೆ ಘಂಟೆ ಶಬ್ದ ಹಾಗೂ ಆಹಾರ ಎರಡು ನಡುವೆ ಸಂಬಂಧ ಏರ್ಪಡಿಸಲಾಗಿತ್ತು ಆಗ ನಾಯಿಗೆ ಆಹಾರವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತಾರೆ ಎಂಬ ಮನೋಭಾವ ಇರುತ್ತಿತ್ತು ಆಗ ನಾಯಿಯ ಜೊಲ್ಲು ಸುರಿಸುವ ಪ್ರಮಾಣ ಕಡಿಮೆಯಾಯಿತು ಅದಕ್ಕೆ ನಾವು ಇದನ್ನು ಅಭಿಜಾತಾ ಕಲಿಕೆ ಎಂದು ವಿಜ್ಞಾನಿಯವರು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ.

  ಉಪಸಂಹಾರ :

ಈ ಕಲಿಕೆಯ ಪಾವಲೋರವರು ಸಂಪರ್ಕ ಕಲ್ಪನೆ ಹಾಗೂ ಬದಲಿಸುವ ತತ್ವದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ವಿರೂಪಗೊಂಡಿದೆ ಈ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಉಂಟಾಗುವ ಕಲಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸದ ರೂಪವನ್ನು ಅನುಬಂಧಿತ ಕಲಿಕೆ ಎನ್ನುವರು ಇದರಿಂದ ಬುದ್ಧಿಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ನಾಯಿ, ಬೇಕು, ಇಲಿ ಗಳ ಮೇಲೆ ಅನೇಕ ಬಾರಿ ಪ್ರಯೋಗ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಹಾಗೆ ವ್ಹಾತ್ಸನ್ ಕೂಡ ಪ್ರತಿಪಾಡಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು.

Written by Harivu Habba

We are Creative Blogger Theme Wavers which provides user friendly, effective and easy to use themes. Each support has free and providing HD support screen casting.